Betondan Sûretler: Postkolonyal Dünyanın Mimariyi Yeniden Keşfedişi Üzerine

Özet

Bu çalışma postkolonyal dünyanın Batılı mimarlık kuram ve uygulamalarını benimsemesi
sürecinde betonarme tekniğinin önemini vurgulamayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda,
Batılı mimarlık düşüncesinde çok önemli bir yere sahip olan “bir fikri biçimde
taklit etme” (imitation) kavramının bu plastik yapı malzemesi sayesinde adım adım postkolonyal
söylem ve uygulamalarına nasıl sirayet etmiş olduğu gösterilmeye çalışılmıştır.
Yazıda, bazı örnekler üzerinden postkolonyal dünyanın mimarlarının en çok Auguste
Perret’nin taklit anlayışını benimsemiş oldukları gösterilmeye çalışılmıştır. Perret’nin
geleneği betonarme vasıtasıyla çağdaşlaştırarak sürdürme amacıyla tercih ettiği tektonik
ifadeyi taklit etme anlayışı, bu dünyanın mimarlarına kolonyal çağın hem öncesinde hem
de kendisinde meydana getirilmiş olan mimari kültürü, kendilerine has bir Klasizm yerine
koymayı mümkün kılmış olduğu açıklanmaya çalışılmıştır. Bu noktayı anlatabilmek
amacıyla, Türkiye, Malezya, Hindistan, Sri Lanka ve Singapor gibi ülkelerden seçilmiş
bazı önde gelen mimarların eserleri üzerinde bazı mülahazalarda bulunulmuştur.
Postkolonyal dünyanın mimarisini temsil etmeleri açısından farklı ülkelerden seçilmiş
bu örnekler her milletin kendine has kabul edilen tektonik kültürün yorumlanması
esnasında Batılı mimarlık düşüncesinin uyarlanmasında betonarme tekniğinin ne kadar
işlevsel olduğunu göstermiş olduğu gibi, Batılı güçlerin hâkimiyeti altında pasiflik içerisinde
geçen on yıllardan sonra, bu dünyada aktif bir mimari kültürünün yeniden oluşmaya
başladığını da ortaya koymuştur. Sonuç olarak, Postmodernizm’in dünya çapında bir
tabanı olmasını mümkün kılmış olan bu “yeniden canlanmış” mimari kültürün günümüz
itibarıyla köklerinden güç devşirmeyi bir kenara bıraktığı ve zayıfladığı iddia edilmiştir.