TSMK H. 2248 Envanterli Albümün Tezhip Tasarımının Mukayeseli Analizi

Özet

İslâm sanatının en mühim kurucu unsurlarından olan kitap sanatları alanında çok
kıymetli eserler meydana getirilmiştir. Bu bağlamda hazırlanan Mushaf’lar, En’am-ı
Şerîf’ler, dua ve kırk hadis mecmuaları, murakkalar, ilmî, edebî vb. eserler kitap sanatlarının
gelişiminde önemli bir rol oynamıştır. Bu çalışmada, kitap sanatları sahasında oluşturulan
TSMK H. 2248 numaralı envanterde kayıtlı murakkanın tezhip tasarımı analizi
yapılacaktır. Çalışmanın giriş kısmında, kitap sanatlarının gelişimini etkileyen sebeplere
değinilmiş ve yazma eserlerin tezyîn edilen bölümleri, murakka’ ve murakka’ yapımcılığı
ile ilgili bilgi verilmiştir. Daha sonra mezkûr albümün tavsifi yapılıp içinde kıt’ası
bulunan hattatlar tanıtılmıştır. Takip eden bölümde ise her bir kıt’anın tezhip tasarımı
analizi yapılmıştır. Bu çözümleme, tasarımın görselinin ve çiziminin yan yana getirilmesiyle
gerçekleştirilmiştir. Yapılan ayrıntılı çizimlerle desen kurgusu ve motif ayrıntısı
daha belirgin hâle gelmiştir. Çizimlerde tasarımı oluşturan bezeme unsurlarından her biri
ayrı renkle gösterilmiş, dolayısıyla desen kurgusunun takibi kolaylaşmıştır. Albümün dönemin
önemli eserleriyle tezyinât bakımından benzerlik gösteren tasarımları da mukayeseli
olarak ele alınmıştır.